Rower w XXI wieku przeżywa swój prawdziwy renesans. Jako ekologiczny i zdrowy środek transportu jest promowany praktycznie na każdym szczeblu: samorządowym, krajowym oraz szerzej w wydaniu europejskim. Podstawową wytyczną warunkującą rozwój komunikacji rowerowej jest odpowiednia infrastruktura w zakresie ścieżek rowerowych. Z tym niestety na terenie naszej gminy nie jest za różowo.

Dlaczego rower?
Rower jest uznawany za jeden z najbardziej ekologicznych środków transportu. Nie emituje spalin oraz hałasu, a rowerzyści przemieszczając się po ulicach polskich miast nie muszą stać w korkach. Ze względu na swoje gabaryty można się nim wcisnąć niemal w każdą dziurę. Posiadacze samochodów potrzebują dróg do przemieszczania się, rowerzyści wykorzystują każdą lukę: chodniki czy ścieżki leśne, tam gdzie samochód nie ma wstępu. Rower to także środek odpoczynku oraz regeneracji organizmu zalecany przez lekarzy wielu pacjentom po przebytych urazach czy chorobach. Kolejnym aspektem jest turystyka rowerowa, za pomocą podróży rowerowych poznajemy otaczającą nas okolice i odpoczywamy zarazem. Wreszcie rower to sportowa dyscyplina bardzo popularna w wielu swoich wydaniach, zarówno jeśli chodzi o wyczynowców jaki amatorów.

Infrastruktura rowerowa
Przez pojęcie infrastruktury rowerowej należy rozumieć sieć profesjonalnych, wytyczonych ścieżek przeznaczonych tylko dla posiadaczy rowerów. Aby rower stał się popularnym oraz bezpiecznym środkiem transportu warunek ten musi zostać spełniony.

Gdzie i w jaki sposób lokować ścieżki rowerowe?
Przede wszystkim ścieżki rowerowe należy budować przy bardzo ruchliwych trasach, generujących duży potok samochodów, pokonujących daną trasę w ciągu doby. Mogą to być drogi przelotowe lub takie które ze względu na przebyty remont, lub położenie przy nich newralgicznych miejsc generują wzmożony ruch pojazdów. Drugą kategorie planowanych ścieżek powinny stanowić trakty tworzone wokół terenów atrakcyjnych krajobrazowo tak aby poprzez turystykę rowerową przyciągnąć potencjalnych turystów.

Drogi Zarządzane przez Województwo
Przez teren gminy Koniecpol przebiegają dwie drogi wojewódzkie: droga 786 łącząca Częstochowę z Kielcami, oraz droga 794 łącząca Koniecpol z Krakowem. Duże wyzwanie dla mieszkańców Miasta i Gminy Koniecpol stanowi poruszanie się rowerem po drodze relacji Częstochowa – Kielce. Trasa ta w granicach gminy od lat nie była remontowana, znajduje się na niej dużo dziur i kolein, droga jest wąska bez wytyczonego pobocza przez to niebezpieczna dla pieszych oraz rowerzystów. W ciągu kilkunastu ostatnich lat na drodze tej dochodziło do niebezpiecznych kolizji i wypadków w wyniku których kilka osób poniosło śmierć na miejscu, a kilkanaście doznało różnego rodzaju urazów, Absolutną większość poszkodowanych stanowili rowerzyści. Właścicielem drogi jest Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego który wespół ze Starostwem Powiatowym w Częstochowie administrują trasą w granicach woj. śląskiego. Wymienione wyżej jednostki samorządowe planują od lat remont newralgicznej drogi, jak dotąd bezskutecznie. W ramach remontu planowana jest oprócz odtworzenia nawierzchni także budowa chodników, nie ma jednak mowy o ścieżkach rowerowych. Priorytetem dla władz samorządowych, zwłaszcza gminnych powinno być wytyczenie ścieżki rowerowej w pobliżu drogi 786 na całej jej długości, w granicach gminy Koniecpol. Ścieżka powinna mieć początek w miejscowości Luborcza, następnie przebiegać przez Koniecpol Stary, dalej prowadząc przez miasto Koniecpol – Rynek. Z Rynku droga powinna biec ulicą Chrząstowską obok zalewu i Centrum Handlowo – Usługowego,, później ulicą Armii Krajowej obok Zespołu Szkół , wzdłuż dzielnicy Słowik, następnie kończąc swój bieg w Michałowie. Dlaczego taki sposób rozmieszczenia przyszłej trasy rowerowej ? Po pierwsze trasa przebiega przy drodze woj. 786 która ma niebawem przejść remont tak więc jest doskonała okazja aby za jednym zamachem powstała profesjonalna ścieżka rowerowa. Trasa po jej powstaniu będzie stanowić komunikacyjny kręgosłup gminy,nie tylko samochodowy ale i rowerowy. Trakt będzie w ten sposób bezpiecznie komunikował mieszkańców: Luborczej, Koniecpola Starego oraz Michałowa ze stolicą naszej gminy. Wiele osób poruszając się po niebezpiecznej drodze wojewódzkiej 786 naraża zdrowie i życie, czas najwyższy z tym skończyć. Do Koniecpola mieszkańcy ościennych miejscowości poruszają się w celach urzędowych czy handlowych, z kolej sami Koniecpolanie odwiedzają sklep agro - rolniczy znajdujący się na granicy Koniecpola z Koniecpolem Starym. W kierunku Michałowa natomiast trasa biegnie przez atrakcyjne tereny leśne co może przyczynić się w przyszłości do promocji i rozwoju turystyki lokalnej.

Przez południowo – zachodnią część gminy przebiega inna droga wojewódzka o numeracji 794 łącząca Koniecpol z Krakowem. Ma ona początek przy koniecpolskim Rynku biegnąc dalej ulicą Kościuszki obok przedmieścia Przysieka oraz Podstocze do granic gminy. W tym przypadku mamy zgoła inną sytuację. Kilkanaście lat temu władze gminy przeprowadzały gruntowny remont ulicy Kościuszki. Zbudowano kanalizacje oraz położono nową asfaltową nawierzchnie drogi, zbudowano także obustronne chodniki. Chodniki znajdujące się po obu stronach jezdni nie są jednak zbyt często użytkowane. Doskonałym pomysłem powinno być przekształcenie chodnika po jednej ze stron jezdni na ścieżkę rowerową. Wystarczy w tym przypadku zamontowanie właściwego oznakowania: pionowego i poziomego i w ten oto sposób na ulicy Kościuszki można by przemieszczać się w sposób bezpieczny i zgodny z prawem za pomocą roweru. W przyszłości należałoby także pociągnąć ścieżkę do Przedmieść Koniecpola: Przysieka oraz Podstocze. Można także rozważyć porozumienie z ościenną gminą Lelów i puszczenie ścieżki do granic naszej gminy a następnie jej przedłużenie w granicach gminy Lelów. Stanowiło by to zalążek ścieżki turystycznej.

Drogi zarządzane przez powiat
W granicach gminy Koniecpol znajduje się kilkanaście dróg zarządzanych przez Powiatowy Zarząd Dróg w Częstochowie. Są to z reguły przelotowe, ruchliwe drogi gdzie w niektórych przypadkach aż prosi się o wytyczenie ścieżek rowerowych. Są też przykłady że na ścieżki można zaadoptować chodniki które, znajdując się po obu stronach poboczy nie są w pełni wykorzystywane. Dla ruchu pieszego wystarczy chodnik po jednej stronie jezdni. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku ulicy Słowackiego. Kilka lat temu powiat częstochowski wespół z gminą Koniecpol dokonały remontu drogi. Wybudowano kanalizacji. Nową nawierzchnie oraz obustronne chodniki. Także w tym przypadku obustronne chodniki nie są aż tak często użytkowane. Można postąpić podobnie jak w przypadku ulicy Kościuszki: chodniki po jednej ze stron jezdni przerobić na ścieżkę rowerową stosując odpowiednie oznakowanie poziome i pionowe. Jednocześnie w przypadku kolejnych planowanych przez powiat remontów drogi należy rozważyć wykonanie ścieżki do: Radoszewnicy, Okołowic, Łysin czy Stanisławic. Wszystkie miejscowości znajdują się przy ruchliwej drodze powiatowej, która jest w zarządzie Starostwa w Częstochowie. Kilka lat temu władze powiatu wykonały remont ulic : Żeromskiego oraz Włoszczowskiej. Zastosowano tutaj ten sam schemat remontu: budowa kanalizacji deszczowej i ściekowej, nowa nawierzchnia asfaltowa drogi oraz obustronne chodniki. Ruch pieszych po chodnikach jest niewielki za to spora część mieszkańców porusza się na rowerach po drogach które ze względu na wzmożony ruch są niebezpieczne. W tym przypadku stosujemy poruszane wyżej rozwiązanie. Za pomocą oznakowania poziomego i pionowego przekształcamy jeden z chodników w ścieżkę rowerową, W ten sposób i wilk jest syty i owca cała. W przypadku ulicy Żeromskiego możliwość taka istnieje na odcinku od : Kościoła św Michała do stawów. Na odcinku od przejazdu kolejowego do Kościoła należy na nowo wytyczyć drogę , gdyż jej obecna geometria nie pozwala z braku miejsca na wytyczenie ścieżki. W tym przypadku newralgicznym pozostaje odcinek od stawów w Koniecpolu do granic gminy. Na tym odcinku mamy chodnik tylko po jednej ze stron drogi. Po remoncie drogi obserwujemy stale rosnący ruch pojazdów oraz notoryczne przekraczanie dopuszczalnej prędkości przez, zwłaszcza młodych kierujących. Stwarza to ogromne zagrożeni głównie dla pieszych i rowerzystów. Piesi mają na tym odcinku chodnik, rowerzyści są zmuszeni do korzystanie z ruchliwej drogi. Panaceum na te dolegliwości to wytyczenie ścieżki rowerowej od stawów w Koniecpolu, dalej wzdłuż ogrodów działkowych na „Kutach” do miejscowości Radoszewnica. Z ulicy Żeromskiego korzystają: mieszkańcy tej ulicy oraz ulic ościennych, działkowicze z ogrodów na „Kutach” oraz mieszkańcy pobliskich miejscowości znajdujących się w granicach gminy Koniecpol. Wszystkie te osoby igrają z życiem korzystając z obecnego układu komunikacyjnego panującego na drodze. W przypadku miejscowości Radoszewnica trzeba rozważyć przedłużenie ścieżki w pobliże rezerwatu „Borek”. Na terenie naszej gminy jest to jedyny tego typu rezerwat przyrody, właściwa infrastruktura może przyczynić się do rozwoju turystyki, potrzeba tylko właściwych dróg dojazdu do tego pięknego miejsca. Podobnie rzecz ma się z przeprowadzonym niedawno remontem należącej do Starostwa ulicy Klonowej. Po jej remoncie ruch pojazdów zwiększył się. Piesi maja do swojej dyspozycji chodnik wytyczony po jednej ze stron drogi. Drugie pobocze drogi pozostaje niezagospodarowane. Należy rozważyć wytyczenie w tym miejscu ścieżki rowerowej.

Drogi zarządzane przez Gminę
W przypadku dróg będących pod zarządem gminy Koniecpol mamy jeden oficjalny fragment ścieżki rowerowej znajdujący się przy ulicy Chrząstowskiej, naprzeciwko kaplicy św Michała Archanioła. Jednak ta ścieżka nie spełnia swoich założeń. Jej długość wynosi około 100 metrów i kończy się na skrzyżowaniu z ulicą Zamkową. Abu ścieżka ta była funkcjonalna należałoby ją przedłużyć dalej ulicą Chrząstowską – naprzeciwko stadiony klubu Pilica Koniecpol. Następnie ścieżka powinna biec wzdłuż ulicy: Nad Brudną Wodą, a swój koniec mieć przy Placu Targowym, komunikując w ten sposób Chrząstów z dzielnicą Jagodzie. W dzielnicy tej znajdują się : Urząd Pracy oraz Plac Targowy w kierunku których przemieszcza się wiele osób. Idąc od tej samej ścieżki przy ulicy Chrząstowskiej należy wytyczyć jej odnogę w kierunku dworca kolejowego. Przy ulicy Zamkowej na jej odcinku od skrzyżowania z Chrząstowską do skrzyżowania z Żeromskiego, po obu stronach drogi są chodniki, należy przekształcić chodnik po jednej ze stron w ścieżkę rowerową. Następnie wytyczyć na dalszym biegu ulicy Zamkowej ścieżkę po jednej ze stron gdzie nie ma chodnika, naprzeciwko byłych KZPP aż do skrzyżowania Zamkowej z Kolejową. Kolejny przypadek w którym ścieżka rowerowa powinna powstać a nie powstała stanowi ulica Kolejowa. Gmina całkiem niedawno kompleksowo zrewitalizowała zniszczoną ulicę. Wyremontowano chodniki, położono nową nawierzchnie asfaltową oraz zamontowano oświetlenie. Zapomniano jednak o ważnym szczególe, wytyczeniu ścieżki rowerowej. Remont tej drogi jaki innych w gminie powoduje wzrost natężenie ruchu, kierujący pojazdami zwłaszcza osoby młode nie liczą się z racjami innych użytkowników ruchu. Piesi mają do swojej dyspozycji chodnik, rowerzyści są zmuszeni do korzystania z drogi. Po prawej stronie ulicy Kolejowej idąc od przejazdu, czyli po tej samej na której znajdują się tory kolejowe jest sporo miejsca aby wytyczyć drogę która powinna prowadzić prosto na odrestaurowany dworzec. W przypadku dworca kolejowego jest to o tyle ważne iż gmina planuje budowę centrum przesiadkowego przy dworcu PKP. Ścieżki rowerowe mogą przyciągnąć potencjalnych pasażerów pragnących korzystać z centrum. Pasażer mając doprowadzoną na dworzec PKP ścieżkę oraz dysponujący stojakami na rower w pobliżu dworca, będzie chętnie z niego korzystał. Wiele osób wybierze także podróże rowerem z wykorzystaniem pociągu. Kolej przy zakupie właściwego biletu na rower daje taką możliwość i wielu rowerzystów z niej korzysta. Dalej ścieżka powinna biec wzdłuż tej samej ulicy, po tej samej stronie ,kierując się w stronę ulicy Tarchalskiego, nieopodal byłych zakładów ZRM do ulicy Szkolnej. Przy tej ulicy gmina planuje budowę ścieżki rowerowej w pobliżu atrakcyjnych terenów leśnych. Chciałbym przedstawić także dwie potencjalne propozycje ścieżek rowerowych atrakcyjnych ze względu na walory krajobrazowe. Ścieżka numer 1 zaczyna swój bieg przy Kościele św Michała Archanioła w Koniecpolu następnie biegnie wzdłuż murów oraz parku dawnego Zespołu parkowo – pałacowego, wzdłuż kanału doprowadzającego wodę do basenu, dalej wzdłuż kanału Młynówka. Po około 300- 400 metrach ścieżka zakręca wzdłuż stawów i dochodzi do ulicy Żeromskiego. Drugi wariant ścieżki zaczyna się tuż za stadionem klubu Pilica i biegnie wzdłuż stadionowego ogrodzenia, po około 200 metrach ścieżka zakręca wraz z ogrodzeniem w prawo. Dalej biegnie wzdłuż kanału Młynówka by po około 500 metrach zakręcić przez mostek na Młynówce dochodząc do wariantu pierwszego. Obydwa warianty są położone w atrakcyjnych krajobrazowo terenach: Zespołu parkowo – pałacowego, kanału Młynówka oraz kompleksu stawów Potockich.

Stan ścieżek rowerowych na terenie Koniecpola
Aby ścieżki rowerowe spełniały pokładane nadzieje powinny prowadzić do skomunikowania głównych koniecpolskich dzielnic: Rynku, Jagodzia, Osiedla robotniczego oraz dzielnicy Słowik. Powinny także zapewnić możliwość skomunikowania Koniecpola z ościennymi miejscowościami znajdującymi się na terenie gminy. Oficjalna długość ścieżek rowerowych w gminie Koniecpol jest nieduża i wynosi ponad 100 metrów. Nieoficjalnie w toku przeprowadzanych przez ostatnie kilkanaście lat remontów dróg stworzono od podstaw sieć chodników nie w pełni wykorzystywanych przez pieszych. Wystarczy tylko za pomocą właściwego oznakowanie pionowego i poziomego przekwalifikować owe chodniki w ścieżki. Po tym zabiegu miasto Koniecpol może mieć całkiem przyzwoity system ścieżek rowerowych. Skomunikowanie rowerowe ościennych miejscowości z miastem Koniecpolem to nuta przyszłości.

Sebastian Biodro